KSANTOHUMOL – CUDOWNA MOLEKUŁA

OD WŁAŚCIWOŚCI PRZECIWZAPALNYCH DO PRZECIWNOWOTWOROWYCH I ANTY-NEURODEGRADACYJNYCH

Zobacz inne artykuły

BADANIA NAD KSANTOHUMOLEM

Ksantohumol jest flawonoidem występującym w szyszkach chmielu zwyczajnego (Humulus Lupulus L.). Badania nad nim rozpoczęły się w drugiej połowie XX wieku, a intensywnie rozwijają się od lat 90. Przeprowadzono setki doświadczeń nad ksantohumolem pod kątem właściwości przeciwutleniających, przeciwzapalnych, przeciwgrzybiczych, neuroprotekcyjnych, przeciwnowotworowych, immunomodulacyjnych oraz wspierających prawidłowy metabolizm.

Badania dotyczące ksantohumolu są prowadzone zarówno in vitro, czyli w warunkach laboratoryjnych, jak i in vivo - na zwierzątach, a także coraz częściej pojawiają się badania kliniczne na ludziach. Wiele z nich wskazuje na to, że ksantohumol ma ogromny potencjał w utrzymywaniu dobrego stanu zdrowia. Być może to jest ten "złoty środek", którego świat od lat poszukuje.

DZIAŁANIE PRZECIWZAPALNE I WZMACNIANIE UKŁADU ODPORNOŚCIOWEGO

Zapalenie jest naturalnym procesem, który pomaga naszemu organizmowi zwalczać infekcje i urazy, ale gdy trwa zbyt długo, staje się problemem. Przewlekłe stany zapalne to podstawa wielu chorób: od chorób serca, przez cukrzycę, aż po depresję.

Działanie ksantohumolu

Działanie ksantohumolu jest niezwykle imponujące, ponieważ ma on zdolność do skutecznego tłumienia procesów zapalnych w organizmie. Badania laboratoryjne oraz badania na ludziach wykazały, że już niewielkie dawki tej substancji mogą zahamować aktywność kluczowych regulatorów zapalenia, takich jak szlak NF-κB oraz inflammasom NLRP3 [1], co prowadzi do redukcji produkcji cytokin prozapalnych oraz wzmocnienia naturalnych mechanizmów antyoksydacyjnych komórek [2]. W rezultacie, ksantohumol wspiera organizm w ograniczaniu przewlekłych stanów zapalnych, które są podstawą wielu chorób, w tym miażdżycy i cukrzycy typu 2.

Zmniejsza stany zapalne

Jednym z przykładów jest choroba zwyrodnieniowa stawów, gdzie w badaniach laboratoryjnych ksantohumol hamował procesy degradacji chrząstki.. Poza tym, że hamuje powstawanie cytokin powodujących zapalenie, ksantohumol także ogranicza aktywację i przenoszenie się czynnika C/EBPβ do jądra komórkowego, który odpowiada za włączenie genów wiążących się z rozkładem chrząstki. Ponadto zwiększa produkcję kolagenu typu II i agrekanu, które są bardzo ważne dla zdrowia chrząstki, a ich brak prowadzi do jej zniszczenia [3].

DZIAŁANIE KSANTOHUMOLU

Prawdziwym dowodem działania ksantohumolu na procesy zapalne. Wstępne badanie kliniczne sugerowało, że suplementacja ksantohumolem mogła wiązać się z poprawą wskaźników stanu zapalnego oraz lepszym przebiegiem choroby koronawirusowej.

Podawanie ksantohumolu w trakcie standardowego leczenia znacząco zmniejszyło śmiertelność, skróciło czas trwania choroby oraz obniżyło poziom markerów zapalenia w organizmie. Być może w nim tkwi rozwiązanie na przyszłe problemy epidemiologiczne [4].

WŁAŚCIWOŚCI ANTYOKSYDACYJNE I ZAPOBIEGANIE CHOROBOM

WŁAŚCIWOŚCI ANTYOKSYDACYJNE I ZAPOBIEGANIE CHOROBOM

Antyoksydanty to cząsteczki, które neutralizują szkodliwe wolne rodniki w organizmie. Wolne rodniki to niestabilne cząsteczki, które mogą powodować uszkodzenia oksydacyjne naszych komórek, prowadząc do przewlekłych stanów zapalnych i rozwoju chorób.

Przeciwutleniacze zapobiegają lub opóźniają te uszkodzenia poprzez neutralizację wolnych rodników, zanim zdążą wyrządzić szkody.  Naukowcy odkryli, że w tym przypadku, działanie ksantohumolu jest równie imponujące, ponieważ ma bardzo silne właściwości antyoksydacyjne i skutecznie neutralizuje wolne rodniki , które uszkadzają komórki i przyspieszają procesy starzenia [5].

STRAŻNIK GLIKOKALIKSU – OCHRONNEJ TARCZY KOMÓREK

Glikokaliks to cienka, silnie uwodniona warstwa glikoprotein i proteoglikanów, która pokrywa zewnętrzną powierzchnię prawie wszystkich komórek w naszym ciele. Działa jak niewidzialna tarcza, chroniąc komórki przed uszkodzeniami mechanicznymi i chemicznymi, tworząc barierę zabezpieczającą błonę komórkową przed szkodliwymi czynnikami z zewnątrz. W ten sposób pomaga im funkcjonować prawidłowo. Dzięki tej warstwie komórki mogą się rozpoznawać i komunikować.
 
Glikokaliks ma jeszcze jedną kluczową funkcję – wspiera układ odpornościowy w rozpoznawaniu różnych komórek oraz umożliwia prawidłową komunikację międzykomórkową, co jest istotne również w trakcie rozwoju całego organizmu. Skład i ułożenie specyficznych cukrów na powierzchni każdej komórki pozwala na wzajemną identyfikację i współdziałanie.
 
Co więcej, glikokaliks odgrywa ważną rolę w sygnalizacji komórkowej oraz pomaga chronić komórki jelitowe przed działaniem enzymów trawiennych, co jest kluczowe dla zachowania ich integralności w trudnym środowisku przewodu pokarmowego

JAK KSANTOHUMOL POMAGA CHRONIĆ GLIKOKALIKS?

Mechanizm degradacji glikokaliksu można porównać do działania „molekularnych nożyczek”, które przecinają jego cukrowo-białkowe łańcuchy. Ważne enzymy biorące udział w tym procesie to m.in.:
 

heparanaza rozkłada siarczany heparanu, który jest głównym składnikiem glikokaliksu
hyaluronidaza niszczy kwas hialuronowy
metaloproteinazy macierzy rozkładają białka, które trzymają strukturę glikokaliksu

Ksantohumol działa jak "molekularny hamulec" tych enzymów. Obniża ich działanie, zmniejsza produkcję ich genów.  Ponadto ksantohumol pośrednio stabilizuje strukturę glikokaliksu, ograniczając ekspresję i działanie enzymów degradujących, co pomaga mu utrzymać kształt i stabilność. Dzięki temu ksantohumol nie tylko zatrzymuje jego zniszczenie, ale także wspiera utrzymanie jego całości [6], [7].

 
Ksantohumol nie tylko hamuje rozpad glikokaliksu, ale również wspiera jego efektywną regenerację w organizmie. Stymuluje on różnorodne mechanizmy naprawcze, w tym wzmacnianie produkcji białek strukturalnych, takich jak syndekan i perlekan, które odgrywają istotną rolę w stabilności glikokaliksu. Wstępne dane sugerują, że ksantohumol może wspierać ekspresję genów związanych z syntezą glikozaminoglikanów – głównych składników tej warstwy – oraz chroni ją przed uszkodzeniami oksydacyjnymi [8], [9].
GLIKOKALIKS W KOMÓRKACH ŚRÓDBŁONKA NACZYŃ KRWIONOŚNYCH

GLIKOKALIKS W KOMÓRKACH ŚRÓDBŁONKA NACZYŃ KRWIONOŚNYCH

Glikokaliks śródbłonkowy jest stosunkowo grubszy i bardziej złożony niż w innych typach komórek. Ma ważną funkcję – reguluje, jak łatwo płynie krew przez naczynia, chroni naczynia przed uszkodzeniami i przekazuje sygnały między komórkami.

Pomaga uniknąć powstawania skrzepów i kontroluje ciśnienie krwi.

Warstwa ta redukuje tarcie pomiędzy komórkami, zapobiegając ich zlepianiu się.

Na przykład, na powierzchni erytrocytów (czerwonych krwinek) glikokaliks sprawia, że ich powłoka jest gładka, co pozwala im na swobodne poruszanie się przez naczynia krwionośne bez przywierania do siebie lub do ścian naczyń.

PROBLEMY SERCOWO-NACZYNIOWE

Gdy ta warstwa zostaje uszkodzona, np. w wyniku choroby, infekcji (np. sepsy, COVID-19), stresu albo innych czynników, naczynia stają się bardziej przepuszczalne, co prowadzi do poważnych problemów sercowo-naczyniowych, takich jak zmiany miażdżycowe czy zapalne skrzepy.
 
Choroby takie jak cukrzyca, nadciśnienie, urazy czy zabiegi chirurgiczne mogą wpływać na degradację glikokaliksu, szczególnie gdy stężenie cukru we krwi lub soli w organizmie jest zbyt wysokie [10].

TARCZA ANTYOKSYDACYJNA

Ksantohumol przerywa błędne koło zapalenia, które pogarsza stan glikokaliksu. Zmniejsza przyleganie białych krwinek do naczyń, redukuje uwalnianie prozapalnych cytokin (TNF-α, IL-6) oraz wzmacnia integralność połączeń między komórkami śródbłonka [11], [12].
 
Działa też jak tarcza antyoksydacyjna – neutralizuje wolne rodniki i aktywuje naturalne enzymy ochronne (HO-1, NQO1) poprzez szlak NRF2-ARE, co zabezpiecza glikokaliks przed stresem oksydacyjnym [13].
Poprawa funkcji endotelium dzięki ksantohumolowi zwiększa elastyczność naczyń i ich zdolność do regulacji ciśnienia. Ksantohumol wpływa na sygnalizację wapniową w komórkach śródbłonka, co korzystnie wpływa na cały układ naczyniowy [14].

LECZENIE POWIKŁAŃ

Ochrona glikokaliksu pomaga zapobiegać miażdżycy, ogranicza ryzyko zakrzepów i wspiera naprawę naczyń po urazach, co czyni ksantohumol ważnym elementem profilaktyki chorób układu krążenia [15].
 
W stanach krytycznych, takich jak sepsa, ksantohumol może zmniejszać przeciekanie naczyń, kontrolować nadmierne zapalenie i chronić barierę krew–tkanka, co jest istotne w leczeniu powikłań [16], [17].
 
W chorobach przewlekłych (cukrzyca, nadciśnienie, choroby autoimmunologiczne) ksantohumol spowalnia degradację glikokaliksu związaną z przewlekłym zapaleniem, wspiera regenerację naczyń i poprawia mikrokrążenie, co może zapobiegać powikłaniom naczyniowym [18].

Ze względu na właściwości antyoksydacyjne oraz przeciwzapalne, ksantohumol chroni również naczynia przed uszkodzeniami związanymi ze starzeniem się, co czyni go potencjalnym środkiem w profilaktyce chorób naczyniowych powiązanych z wiekiem.
 
Podsumowując, glikokaliks to uniwersalna, wielofunkcyjna warstwa ochronna i komunikacyjna prawie każdej komórki. Dlatego jego ochrona i regeneracja, np. przez ksantohumol, harmonizuje działanie większości układów  — od immunologicznego po nerwowy — wspierając homeostazę całego organizmu na poziomie komórkowym. 

POTENCJAŁ KSANTOHUMOLU W ZWALCZANIU NOWOTWORÓW

Rak jest główną przyczyną śmierci na całym świecie. Rozwój i progresja raka jest złożonym procesem, który obejmuje różne czynniki genetyczne i środowiskowe. Badania wykazały, że ksantohumol wykazuje szerokie spektrum działań przeciwnowotworowych poprzez wielokierunkowe mechanizmy molekularne. Są nimi:
 

Wywoływanie śmierci komórek rakowych (apoptoza) Ksantohumol pomaga "zarządzić" śmierć chorych komórek nowotworowych. Normalnie chory organizm oczyszcza się dzięki procesowi programowanej śmierci komórek, czyli apoptozie, ale komórki rakowe często unikają tego mechanizmu. Ksantohumol potrafi przywrócić ten proces, aktywując w komórkach raka odpowiednie białka, które powodują, że komórki te wyłączają wiele własnych "mechanizmów obronnych", co prowadzi do ich śmierci.  [19]

Ksantohumol aktywuje kluczowe szlaki apoptotyczne poprzez:
 

Szlak mitochondrialny zwiększa ekspresję białek proapoptotycznych (np. Bax, AIF) i zmniejsza ilość białek antyapoptotycznych (np. Bcl-2, Bcl-XL), co powoduje utratę funkcji mitochondriów i uwalnianie sygnałów do śmierci komórki  [20]
Aktywację kaspaz pobudza enzymy kaspazy (3, 8, 9) do rozkładu białek i DNA  [21]
Szlak p53 zwiększa poziom białka p53, które zatrzymuje podziały komórki i uruchamia apoptozę  [22]
Hamowanie rozmnażania się komórek nowotworowych Ksantohumol zatrzymuje cykl życia komórek raka, blokując proces podziału i namnażania. Zatrzymuje procesy powielania DNA oraz blokuje szlaki sygnałowe PI3K/Akt/mTOR, ERK1/2 i NF-κB, które kontrolują proliferację komórek  [23]
Blokowanie tworzenia naczyń krwionośnych wokół guza (angiogeneza) Ksantohumol hamuje tworzenie nowych naczyń krwionośnych, które dostarczają tlen i składniki odżywcze nowotworowi  [24],  [25]
Zapobieganie przerzutom Ksantohumol wzmacnia bariery ochronne organizmu i utrudnia rozprzestrzenianie się komórek nowotworowych  [26]
Działanie przeciwzapalne Ksantohumol obniża poziom substancji odpowiedzialnych za przewlekłe stany zapalne, które sprzyjają rozwojowi nowotworów  [27]
Zakłócenie metabolizmu energii komórek rakowych Ksantohumol hamuje glikolizę (proces pozyskiwania energii przez komórki raka) poprzez hamowanie heksokinazy 2 i szlaku EGFR-Akt-HK2, ograniczając zużycie glukozy i produkcję mleczanu oraz sprzyjając apoptozie  [28],  [29]

Ponadto ksantohumol działa selektywnie wobec komórek nowotworowych, wykazując większą toksyczność w stosunku do nich niż do zdrowych komórek  [30].

PRZYKŁADY NOWOTWORÓW, PRZY KTÓRYCH STOSOWANO KSANTOHUMOL:


Rak piersi  [31]
Rak prostaty  [32]
Rak płuc  [33]
Rak nosowo-gardłowy  [34]
Rak szyjki macicy  [35]
Rak dróg żółciowych  [36]
Szpiczak mnogi  [37]
Rak trzustki  [38]
Glejak wielopostaciowy  [39]
Rak okrężnicy  [40]
Rak krtani  [41]
Białaczka  [42]
Rak wątrobowokomórkowy  [43]
Rak jelita grubego  [44]
Czerniak  [45]
Rak gruczołowy płuc (gruczolakorak)  [46]
Rak wątroby  [47]
Rak żołądka  [48]

SKUTECZNOŚĆ STOSOWANIA WRAZ Z CHEMIOTERAPIĄ

Według doświadczeń laboratoryjnych, ksantohumol potrafi „podkręcić” działanie chemioterapii, ułatwiając zabijanie komórek nowotworowych i osłabiając ich oporność [49].

Z tego powodu łączenie ksantohumolu z chemioterapią powinno odbywać się jedynie w ramach badań lub po jednoznacznej zgodzie zespołu onkologicznego, gdyż wciąż jest to kierunek badań, nie standard leczenia [50].

SKUTECZNOŚĆ STOSOWANIA WRAZ Z CHEMIOTERAPIĄ

Mechanizm wspierania chemioterapii na poziomie molekularnym

Ksantohumol może zwiększać wrażliwość komórek raka jelita grubego na standardowe leki (np. 5-FU i oksaliplatynę), co w praktyce oznacza łatwiejsze „dobicie” komórek nowotworowych przez chemioterapię [51].
 
Podanie ksantohumolu przed irynotekanem (SN38) w modelach komórkowych dawało efekt współdziałania, czyli więcej martwych komórek nowotworowych przy tym samym lub mniejszym obciążeniu lekami [52].

Ksantohumol może redukować działanie białek odpowiedzialnych za lekoodporność przez aktywne usuwanie leków z komórek (MDR1/ABCB1 i pokrewne), dzięki czemu komórki stają się bardziej podatne na terapię [53].
 
Działa też jako „wyłącznik” dla ważnych sygnałów przeżycia komórek nowotworowych (Wnt/β-katenina, NF-κB, Notch), co dodatkowo ułatwia chemioterapii skuteczne działanie [54].

Co pokazują modele

W przestrzennych modelach 3D raka piersi i płuca ksantohumol zmniejszał inwazyjność i blokował cykl komórkowy, sugerując potencjał jako dodatek do leczenia skojarzonego [55].
 
W raku trzustki łączenie ksantohumolu z plumbaginą dawało silniejszy efekt niż każdy związek osobno, ilustrując ideę synergii kombinacji [56].
 
Badania na komórkach macierzystych raka jelita grubego wykazały, że ksantohumol łącznie z chemioterapią znacząco zwiększał efektywność leczenia przez redukcję proliferacji i hamowanie właściwości samoodnawiania („stemness”) komórek [57].
 
Sekwencyjne podawanie ksantohumolu i SN38 skutkowało synergiczną śmiercią komórek nowotworowych przy mniejszym obciążeniu chemią [58].
 
Badania te podkreślają zdolność ksantohumolu do poprawiania efektów chemioterapii przez uwrażliwianie komórek nowotworowych i ograniczanie ich mechanizmów obronnych.

WSPARCIE W TERAPIACH Z ZASTOSOWANIEM LEKÓW

Ksantohumol może działać synergistycznie lub wspierająco z wybranymi lekami innymi niż chemioterapeutyki, choć dotychczasowe badania dotyczą głównie wybranych substancji oraz konkretnych efektów farmakologicznych. Wykazano, że ksantohumol wspiera działanie niektórych leków niesteroidowych i przeciwgruźliczych oraz poprawia profil bezpieczeństwa terapii dzięki właściwościom przeciwzapalnym i antyoksydacyjnym, nie powodując jednocześnie istotnych niekorzystnych interakcji z najczęściej stosowanymi lekami.
 

Połączenie z antybiotykami na zakażenia Ksantohumol można łączyć z wybranymi antybiotykami, co znacząco zwiększa ich skuteczność przeciwbakteryjną. Badania wykazały, że współdziałanie z ciprofloksacyną czy polimyksyną B wzmacnia efekt terapeutyczny, pomagając zwalczać także oporne szczepy bakterii. Ksantohumol ułatwia bakteriom bycie celem dla antybiotyków [59].
Wspomaganie leczenia gruźlicy W modelach zwierzęcych połączenie ksantohumolu z izoniazydem skuteczniej zmniejszało liczbę bakterii niż sam lek. Dodatkowo ksantohumol chronił wątrobę przed uszkodzeniami wywołanymi długotrwałym leczeniem, działając jako naturalny „ochroniarz” komórek wątroby [60].
Wsparcie w leczeniu ciężkich infekcji i sepsy U ciężko chorych na COVID-19 podawanie ksantohumolu wraz z lekami przyczyniało się do zmniejszenia śmiertelności, skrócenia czasu choroby oraz łagodzenia stanów zapalnych [61]. Trwają również badania nad zastosowaniem ksantohumolu w leczeniu sepsy – poważnego zakażenia zagrażającego życiu [62].
Pomoc przy problemach z metabolizmem (np. cukrzyca, nadwaga) U osób z problemami metabolicznymi, jak nadwaga czy cukrzyca, stosowanie ksantohumolu w nowoczesnych formach, np. zamkniętym w micelach, przynosiło poprawę kontroli poziomu glukozy i spalania tłuszczów, dzięki lepszemu wchłanianiu [63].
Ochrona serca i naczyń krwionośnych Jak wspomniano wcześniej, ksantohumol wykazuje działania ochronne na układ krążenia – hamuje tworzenie złogów wapnia w naczyniach, zapobiegając ich stwardnieniu, oraz ogranicza ryzyko powstawania zakrzepów [64]. Najlepsze efekty osiąga w połączeniu z innymi substancjami wspierającymi zdrowie naczyń, takimi jak kwas hialuronowy, fukoidan, glukozamina oraz antyoksydanty, które wzmacniają ochronę przed uszkodzeniami oksydacyjnymi [65]. Kompleksowa ochrona i regeneracja glikokaliksu, kluczowej struktury naczyniowej, jest spotęgowana dzięki synergii ksantohumolu z heparanem i heparyną [66].
Łagodzenie bólu i ochrona mózgu Badania na zwierzętach wykazały, że ksantohumol zmniejszał ból i stany zapalne w chorobach reumatycznych [67]. Inny eksperyment pokazał, że chronił komórki mózgowe podczas udaru, ograniczając uszkodzenia i przyspieszając powrót do sprawności [68].
Wspomaganie podczas infekcji wirusowych, np. COVID-19 Ksantohumol może hamować namnażanie wirusów i łagodzić burzę cytokinową – nadmierną reakcję układu odpornościowego. Badania udowodniły, że ksantohumol można stosować jako leczenie wspomagające u ciężko chorych pacjentów z COVID-19 – wykazuje silne działanie przeciwzapalne, poprawia przebieg kliniczny oraz zmniejsza śmiertelność. Wyniki sugerują, że ksantohumol jest obiecującym dodatkiem do leczenia COVID-19 w warunkach intensywnej terapii [69], [70], [71].

Podsumowując, ksantohumol jest uważany za bezpieczne wsparcie w leczeniu wielu chorób, w tym zakaźnych, kardiologicznych oraz metabolicznych. Pomaga poprawić skuteczność działania leków, a także chroni organizm przed niektórymi skutkami ubocznymi terapii, co może wspierać poprawę jakości życia pacjentów podczas leczenia.

WSPARCIE W LECZENIU PADACZKI

Ksantohumol wykazuje obiecujące właściwości wspierające leczenie padaczki według dostępnych badań na zwierzętach i komórkach. W modelach padaczkowych znacząco zmniejszał nasilenie napadów, chronił komórki nerwowe i redukował poziom glutaminianu – substancji, która w nadmiarze może wywoływać uszkodzenia w mózgu [72].

Mechanizm jego działania obejmuje modulację receptorów GABA_A, kluczowych w hamowaniu nadmiernej aktywności mózgu wywołującej drgawki. Ksantohumol zwiększa aktywność tych receptorów, co pomaga kontrolować napady, a jednocześnie ma mniej działań ubocznych niż tradycyjne leki benzodiazepinowe [73].

Dodatkowo ksantohumol chroni neurony przed uszkodzeniami spowodowanymi nadmierną stymulacją glutaminianową, neutralizuje wolne rodniki oraz wykazuje działanie przeciwzapalne, co może przyczynić się do długotrwałej ochrony mózgu u osób cierpiących na padaczkę [74].
 
Podsumowując, ksantohumol ma silny potencjał jako naturalny środek przeciwdrgawkowy i neuroprotekcyjny, jednak dalsze badania kliniczne są potrzebne, aby stwierdzić, w jakim stopniu może wspierać leczenie padaczki u pacjentów [75], [76].

DZIAŁANIE PRZECIWDEPRESYJNE

DZIAŁANIE PRZECIWDEPRESYJNE

Depresja to nie tylko "zły nastrój" – to poważna choroba, w której mózg dosłownie się "zapala". Badania naukowe pokazują, że przewlekłe stany zapalne w mózgu odgrywają kluczową rolę w rozwoju depresji. Ksantohumol może działać jak naturalny antydepresant, choć potwierdzono to głównie w badaniach na zwierzętach.
 
W najnowszym badaniu z 2025 roku zauważono, że ksantohumol obniża poziom substancji wywołujących stany zapalne, często obecnych u osób z depresją. Wzmacniał również naturalne mechanizmy obronne komórek nerwowych i pomagał im szybciej się regenerować w warunkach stresu [77].
 
W starszych doświadczeniach z 2013 roku badano, czy ksantohumol zmniejsza lęk. Okazało się, że nie ma on silnego działania uspokajającego, w przeciwieństwie do leków z grupy benzodiazepin takich jak relanium. Naukowcy nie wykluczają jednak, że ksantohumol może wpływać na nastrój w inny sposób, działając na odmienne mechanizmy w mózgu [78].

DODATKOWE KORZYŚCI DLA MÓZGU

Ksantohumol nie tylko wpływa na nastrój, ale ma także inne korzystne właściwości. Badania wykazały, że chroni układ nerwowy przed przedwczesnym starzeniem [79], pomaga komórkom nerwowym bronić się w warunkach niedotlenienia, na przykład podczas udaru [80], a także wzmacnia działanie związków odpowiedzialnych za pamięć i prawidłowe połączenia między neuronami [81].
 
Dotychczasowe badania in vivo sugerują, że ksantohumol może wspierać walkę z obniżonym nastrojem i objawami depresji. Jego działanie jest wielopoziomowe – zmniejsza stany zapalne w mózgu, chroni komórki nerwowe i pomaga organizmowi radzić sobie ze stresem.

ODBUDOWA I USPRAWNIANIE UKŁADU POKARMOWEGO

Nasze jelita to nie tylko miejsce trawienia pokarmu, ale także prawdziwy "drugi mózg", który wpływa na zdrowie, nastrój i sposób myślenia. W jelitach żyją biliony bakterii tworzących mikrobiotę jelitową, odgrywającą kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia całego organizmu. Ksantohumol działa jak dobry gospodarz dla tych pożytecznych mikroorganizmów, wykazując istotny potencjał terapeutyczny w odbudowie i usprawnianiu układu pokarmowego, zwłaszcza jelit. Badania wskazują na wielokierunkowe mechanizmy jego działania [82], [83], [84].

DZIAŁANIE NA MIKROBIOTĘ JELITOWĄ

DZIAŁANIE NA MIKROBIOTĘ JELITOWĄ

Kluczowym odkryciem jest, że ksantohumol działa korzystnie na metabolizm glukozy i funkcje jelit tylko wtedy, gdy obecna jest mikrobiota jelitowa. W badaniach na myszach bez mikrobioty (germ-free) ksantohumol nie wpływał na parametry metaboliczne, natomiast u zwierząt z normalną mikrobiotą obserwowano znaczącą poprawę wrażliwości na insulinę i utrzymanie równowagi glukozy [85].
 
Ksantohumol pełni funkcję prebiotyku i wspiera korzystne bakterie jelitowe. Ponadto jego metabolity wytwarzane przez bakterie jelitowe mogą zmieniać skład mikrobioty i wpływać na jego funkcjonowanie. W badaniach klinicznych na zdrowych dorosłych suplementacja ksantohumolu przez 8 tygodni wywołała określone efekty, w tym redukcję metabolizmu kwasów żółciowych związanych z bakteriami Prevotella oraz Ruminococcus. Zaobserwowano także wzrost liczebności korzystnych bakterii jelitowych, m.in. Akkermansia muciniphila, Parabacteroides goldsteinii oraz Alistipes finegoldii (86), [87].

BADANIA KLINICZNE PRZY CHOROBIE LEŚNIOWSKIEGO-CROHNA

Aktualnie prowadzone są badania kliniczne, w których ksantohumol jest podawany pacjentom z aktywną chorobą Leśniowskiego-Crohna. W badaniu XMaS uczestniczy do 32 pacjentów, przyjmujących 24 mg ksantohumolu dziennie przez 8 tygodni. Monitorowane są biomarkery bezpieczeństwa, wskaźniki stanu zapalnego, funkcja płytek krwi, aktywność choroby (CDAI), skład mikrobioty kałowej oraz metabolity ksantohumolu [88].

DZIAŁANIE W ZAPALENIU JELITA GRUBEGO

W modelu mysiego zapalenia jelita grubego wywołanego DSS ksantohumol znacząco łagodził przebieg choroby. Chronił nabłonek jelita przed uszkodzeniami, zmniejszał produkcję cytokin zapalnych i stres oksydacyjny oraz blokował działanie enzymów i czynników zaangażowanych w proces zapalenia, takich jak cyklooksygenaza-2 i szlak NF-κB [89].

WPŁYW NA ZDROWIE KOŚCI PRZY CHOROBACH JELIT

Najnowsze doniesienia wskazują, że ksantohumol może zmniejszyć ryzyko osteoporozy u osób z długotrwałymi zapalnymi chorobami jelit. Działa poprzez ograniczanie ilości prozapalnych substancji (np. IL-6, IL-17A, TNF-α), wspieranie metabolizmu kostnego, regulację przemian tryptofanu z udziałem bakterii oraz ochronę warstwy śluzowej jelit [90].

DZIAŁANIE GASTROPROTEKCYJNE

Ksantohumol stymuluje proces gojenia błony śluzowej żołądka. Ekstrakty z liści i szyszek chmielu zawierające ksantohumol w dawkach 100-150 mg/kg masy ciała skutecznie redukowały wrzody żołądka u szczurów [91].
 
Rosnąca liczba badań wykazuje duży potencjał ksantohumolu w poprawianiu i wspieraniu funkcjonowania układu pokarmowego poprzez regulację bakterii jelitowych, ochronę jelit, zmniejszanie stanów zapalnych oraz pomoc w leczeniu chorób zapalnych jelit. Obecnie trwają badania kliniczne, które mogą potwierdzić jego terapeutyczną skuteczność w schorzeniach gastroenterologicznych.

BEZPIECZEŃSTWO STOSOWANIA KSANTOHUMOLU

Jedno z najbardziej wszechstronnych badań dotyczących bezpieczeństwa ksantohumolu przeprowadzono w 2021 roku na grupie 30 zdrowych dorosłych, którym podawano 24 mg związku dziennie przez okres 8 tygodni. Wyniki wykazały, że ksantohumol jest dobrze tolerowany i bezpieczny. Nie zaobserwowano poważnych działań niepożądanych ani istotnych zmian w parametrach funkcji wątroby, nerek czy układu krwiotwórczego [92], [93].

Wcześniejsze badania na modelach zwierzęcych potwierdziły brak toksyczności nawet przy bardzo wysokich dawkach. Myszy otrzymujące około 1000 mg ksantohumolu na kilogram masy ciała przez trzy tygodnie nie wykazywały oznak uszkodzenia narządów ani zaburzeń homeostazy [94].
 

Przeciwskazania hormonalne Interakcje z hormonami płciowymi są najważniejszą grupą przeciwskazań. Ksantohumol działa jako antagonista estrogenów, blokując receptory estrogenowe [95]. Może także hamować aktywność enzymu aromatazy, który przekształca testosteron w estrogeny.
Terapia hormonalna Ksantohumol może zmniejszać efektywność estrogenowych preparatów hormonalnych poprzez konkurencyjne wiązanie się z receptorami estrogenowymi. Osoby przyjmujące terapię hormonalną powinny skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji [96].
Przeciwskazania onkologiczne Zaawansowany rak prostaty może stanowić względne przeciwwskazanie do stosowania ksantohumolu. Pomimo że większość badań wskazuje na właściwości przeciwnowotworowe tego związku, istnieją doniesienia sugerujące, że w określonych warunkach może on aktywować pewne szlaki komórkowe. W takich przypadkach suplementacja powinna odbywać się pod kontrolą lekarza onkologa [97].
Interakcje lekowe

Ksantohumol może wpływać na metabolizm leków poprzez inhibicję enzymów cytochromu P450 — zwłaszcza CYP1A1, CYP1A2, CYP1B1 oraz CYP3A4. Może to prowadzić do zwiększenia stężenia niektórych leków w organizmie, w tym:

leków przeciwpsychotycznych (np. klozapina, olanzapina),

antyarytmików (np. propranolol, meksyletyna),

chemioterapeutyków (np. paklitaksel, winblastyna),

blokerów kanałów wapniowych [98]

Osoby przyjmujące leki metabolizowane przez powyższe enzymy powinny skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji ksantohumolem.

BADANIA NADAL TRWAJĄ

Ksantohumol stanowi przykład naturalnej substancji o wielopoziomowym potencjale zdrowotnym — od ochrony struktur komórkowych, przez wsparcie układu pokarmowego i odpornościowego, po poprawę nastroju i zwiększenie skuteczności terapii.  Molekuła ta występuje w najwyższej dostępnej na rynku zawartości w produkcie X8 firmy Magavena. Jest to suplement diety/bioatraktor wytworzony z szyszek chmielu ze specjalnych ekologicznych upraw.

Dzięki unikalnej metodzie ekstrakcji, X8 posiada wysokie stężenie aktywnej molekuły oraz wysoką biodostępność, co oznacza, że organizm bardzo łatwo ją wchłania i przyswaja.
 
Chociaż ksantohumol nie jest panaceum na wszystkie dolegliwości, może znacząco wesprzeć organizm w codziennych wyzwaniach zdrowotnych, przyspieszyć regenerację, a także zwiększyć naturalne możliwości obronne. Mimo tego, że jeszcze nie jest standardem klinicznym, obecne wyniki badań napawają optymizmem i otwierają możliwości na skuteczniejsze wspomaganie zdrowia. Ksantohumol to przykład tego, jak natura może dostarczać skuteczne rozwiązania — trzeba tylko umieć je odkryć i właściwie wykorzystać.

PRZYPISY

[1]https://www.nature.com/articles/s41598-022-19220-6
[2]https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9596557/
[3]https://www.frontiersin.org/journals/pharmacology/articles/10.3389/fphar.2021.680585/full
[4]https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0753332222014718
[5]https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25587858/
[6]https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/39767595/
[7]https://www.frontiersin.org/journals/immunology/articles/10.3389/fimmu.2024.1490395/full
[8]https://respiratory-research.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12931-022-02193-5
[9]https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10970401/
[10]https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4828893/
[11]https://journals.physiology.org/doi/full/10.1152/ajpcell.00259.2020
[12]https://respiratory-research.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12931-021-01793-x
[13]https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21093515/
[14]https://biomedres.us/fulltexts/BJSTR.MS.ID.003860.php
[15]https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3771820/
[16]https://reference-global.com/article/10.2478/rrlm-2024-0031
[17]https://journals.lww.com/anesthesia-analgesia/abstract/2020/12000/systemic_inflammatory_response_syndrome_after.7.aspx
[18]https://www.ophthalmologypoland.com.pl/Sulodexide-Therapy-for-the-Treatment-of-Diabetic-Retinopathy,178043,0,2.html
[19]https://www.frontiersin.org/journals/pharmacology/articles/10.3389/fphar.2018.00530/full
[20]https://www.spandidos-publications.com/10.3892/or.2015.4455
[21]https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1155/2015/921306
[22]https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30119200/
[23]https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1155/2015/921306
[24]https://yadda.icm.edu.pl/baztech/element/bwmeta1.element.baztech-d8618c3e-79bd-43fe-88e1-96a3e270060d/c/Petzke_E.pdf
[25]https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1096/fj.05-5128fje
[26]https://www.frontiersin.org/journals/pharmacology/articles/10.3389/fphar.2018.00530/full
[27]https://www.nature.com/articles/s41598-022-19220-6
[28]https://www.ijbs.com/v15p2497.pdf
[29]https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6775317/
[30]https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22407755/
[31]https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4258681/
[32]https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1386142520300895
[33]https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26664015/
[34]https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35229981/
[35]https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25949267/
[36]https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5675694/
[37]https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0304416519301941
[38]https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S088723331930949X?via=ihub
[39]https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7196271/
[40]https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31983118/
[41]https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0009279715300375
[42]https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fphar.2018.00530/full
[43]https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fphar.2018.00530/full
[44]https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fphar.2018.00530/full
[45]https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fphar.2018.00530/full
[46]https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0300483X1630097X
[47]https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4689487/
[48]https://www.spandidos-publications.com/10.3892/or.2018.6723
[49]https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8392547/
[50]https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8123270/
[51]https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8392547/
[52]https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7226974/
[53]https://www.mdpi.com/1422-0067/22/9/4478
[54]https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4689487/
[55]https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10394853/
[56]https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10888694/
[57]https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8392547/
[58]https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7226974/
[59]https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9036650/
[60]https://pubs.rsc.org/en/content/articlelanding/2020/ra/c9ra10347c
[61]https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0753332222014718?via%3Dihub
[62]https://clinicaltrials.gov/study/NCT06225258
[63]https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC11594861/
[64]https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7599490/
[65]https://patents.google.com/patent/US20180078618A1/en
[66]https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4508384/
[67]https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10536840/
[68]https://hub.tmu.edu.tw/en/publications/neuroprotective-effects-of-xanthohumol-a-prenylated-flavonoid-fro
[69]https://www.tandfonline.com/doi/full/10.2147/NDS.S265857
[70]https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0753332222014718
[71]https://clinicaltrials.gov/study/NCT06286657
[72]https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31816340/
[73]https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16636971/
[74]https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC11548031/
[75]https://www.jneonatalsurg.com/index.php/jns/article/download/3541/3209/15467
[76]https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/39519590/
[77]https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/40389582/
[78]https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23923669/
[79]https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0955286316306696
[80]https://hub.tmu.edu.tw/en/publications/neuroprotective-effects-of-xanthohumol-a-prenylated-flavonoid-fro
[81]https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5166520/
[82] https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/mnfr.201800923
[83] https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/19490976.2024.2315633
[84] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/40530571/
[85] https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8571065/
[87] https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4508384/
[88] https://trialsjournal.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13063-022-06782-z
[89] https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5787519/
[90] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/40530571/
[91]https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC11674025/
[92]https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8221389/
[93]https://clinicaltrials.gov/study/NCT03735420
[94]https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20427021/
[95]https://www.ishs.org/ishs-article/848_20
[96]https://www.rxlist.com/supplements/hops.htm
[97]https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC11674025/
[98]https://www.rxlist.com/supplements/hops.htm